Co warto zobaczyć w Kamiennej Górze?

Kamienna Góra jest miastem, które posiada wiele ciekawych i interesujących zabytków. Do ważniejszych obiektów zabytkowych można zaliczyć:

Sztolnię ARADO – pod obszarem miasta znajdują się częściowo zasypane labirynty korytarzy. Prace nad nimi wykonywali więźniowie obozów koncentracyjnych oraz robotnicy przymusowi. Na terenie miasta sztolnie były drążone aż w dziesięciu miejscach. Jednym z najlepiej zachowanych oraz najciekawszych podziemnych korytarzy jest kompleks znajdujący się na Górze Kościelnej owiany tajemnicą zaginionego laboratorium Hitlera, którego historię można osobiście odkrywać odwiedzając kamiennogórską Sztolnię Arado. Obiekt ten posiada powierzchnię 1300 m2 i kubaturę 4350 m3. Największą atrakcją kompleksu jest olbrzymia hala o długości 55,5 m, szer. 7 m , wys. 5,2 m. Hala ta została obudowana cegłą, a wolne przestrzenie między obudową a skałą, wypełniono lekkim betonem.

Rynek otoczony kamieniczkami w stylu barokowym z XVII – XVIII w. – zabudowa otaczająca prostokątny rynek pochodzi głównie z przełomu XVIII i XIX wieku, gdyż większość starych kamienic uległa zniszczeniu w wyniku kataklizmów, które często nawiedzały miasto lub po prostu zostały zburzone ze względu na swój zły stan. Jednakże do dziś zachowało się kilka barokowych kamienic z podcieniami, które wykorzystywano jako doskonałe miejsce handlu. Znajdują się one głównie w pierzei północno-zachodniej i jedna z nich jest siedzibą Muzeum Tkactwa, które zostało gruntownie odrestaurowane w 2007 roku.

Tajną fabrykę broni w Antonówce, która od wielu lat cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem badaczy historii, dziennikarzy, poszukiwaczy skarbów oraz pasjonatów tajemnic II wojny światowej. Wiele publikacji historycznych, krajoznawczych i turystycznych stara się wyjaśnić działalność, którą naziści, a następnie czerwonoarmiści, prowadzili na terenie tajnego kompleksu.

Niestety, żadna z nich nie wyczerpuje wystarczająco tematu, gdyż wszelka dokumentacja na temat ulokowanych w Antonówce obiektów, przepadła w niewyjaśnionych okolicznościach. Wiadomo, że na terenie Antonówki w okresie drugiej wojny światowej produkowano broń na potrzeby wojska III Rzeszy. Czy oprócz produkcji broni naziści w Antonówce prowadzili jeszcze jakąś inną działalność? Prawdopodobnie tak, choć dotychczasowe publikacje nie wyjaśniają wielu zagadek kompleksu.

Niemal pewne jest, że ogromna fabryka broni oprócz prawie siedemdziesięciu obiektów nadziemnych, posiadała także podziemia, w których istniały m.in. magazyny broni. Według relacji mieszkańców niektóre podziemia zlokalizowane na terenie Antonówki miały nawet trzy poziomy! Zostały one zalane przez wycofujące się wojska niemieckie.

Specjalnie przygotowana trasa w ramach projektu „Antonówka – podziemia, które nie istnieją”, pozwala zobaczyć najciekawsze pozostałości po dawnej fabryce broni. Podczas wycieczki poznajemy tajną historię kompleksu. Rajd po Antonówce to efekt pracy badaczy historii,  gromadzenia przez nich: dokumentów, relacji świadków i wszelkich materiałów na temat tej bardzo tajemniczej strefy.

Kościół parafialny pw. św. Piotra i Pawła z gotyckim prezbiterium z XIV w. – Gotycko-renesansowy kościół parafialny świętych Apostołów Piotra i Pawła jest najstarszym kościołem znajdującym się w mieście. Usytuowany jest na starówce, w jej południowo-zachodniej części. Świątynia ta została wzniesiona pod koniec XIII wieku, a dokładniej w 1294 roku, jednak do współczesności nie zachowała się w swym pierwotnym kształcie. Została bowiem spalona podczas wojen husyckich i w związku z tym przebudowano ją w XV wieku.

Kościół poewangelicki z XVIII w. jeden z Kościołów Łaski – obecnie kościół rzymskokatolicki pw. Matki Bożej Różańcowej – ta barokowa świątynia położona jest na placu Kościelnym, u podnóża Góry Parkowej, tuż za dawnymi murami starego miasta. To jeden z dwóch zachowanych do dziś kościołów Łaski na Śląsku. Powstał na mocy traktatu z Altranstädt, w którym cesarz Józef I pozwolił śląskim protestantom zbudować sześć świątyń: w Jeleniej Górze, Miliczu, Żaganiu, Kożuchowie, Cieszynie i właśnie w Kamiennej Górze. Ewangelicki kościół, który początkowo nosił wezwanie Trójcy Świętej, został wzniesiony w latach 1709-1730 według projektu budowniczego i architekta Martina Frantza, który swój pomysł wzorował na kościele św. Katarzyny w Sztokholmie. Mimo że druga wojna światowa nie przyniosła temu obiektowi zniszczeń, to i tak po 1945 r. kościół popadł w ruinę, gdyż nie był użytkowany. Dopiero od 1966 r. świątynia przeszła w ręce katolików, a w 1972 r. ustanowiono samodzielną parafię rzymskokatolicką pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej.

 

Ruiny renesansowego zamku z XVI wieku, który przebudowano w XIX w.

– w północnej części Kamiennej Góry na lewym brzegu rzeki Bóbr znajdują się ruiny renesansowego zamku Grodztwo wraz z pozostałościami otaczających go niegdyś fortyfikacji. Pierwsza budowla w tym miejscu mogła powstać już w XIII wieku i legenda głosi, że została zbudowana przez templariuszy, którzy założyli tutaj swoją siedzibę. Na przestrzeni lat gośćmi pałacu byli między innymi król Fryderyk Wilhelm III, car Aleksander oraz przyszły cesarz pruski książę Fryderyk Wilhelm. Do dziś zachowały się mury, dziedziniec oraz wieża, a także fragment muru z bramą główną. Można również zauważyć renesansowe portale czy zdobione otwory okienne, a do ruin zamku prowadzi ponad stuletnia aleja lipowa nazwana na cześć księcia Fryderyka Wilhelma Książęcą.

Ratusz w stylu neorenesansowym zaprojektowany przez wrocławskich architektów (Richard Gaze i Alfred Böttcher) – obecny gmach ratusza znajduje się przy placu Grunwaldzkim w miejscu wyburzonej Bramy Górnej oraz muru, który niegdyś okalał stare miasto i jest trzecią z kolei siedzibą władz miasta. Ta neorenesansowa budowla, składa się z trzech kondygnacji oraz wysokiej wieży, która niżej jest kwadratowa, natomiast wyżej już ośmioboczna i zakończona galeryjką oraz hełmem, z otworów którego można obserwować panoramę miasta na tle Gór Kamiennych i Wałbrzyskich, Rudaw Janowickich i Karkonoszy. W holu głównym budynku zachwyca kamienna balustrada, na początku której stoi na tylnych łapach lew dzierżący w łapach tarczę z kamiennogórskim herbem. W oknie na półpiętrze widnieje monumentalny witraż z godłem miasta. Jego budowę zakończono w 1905 r., a projektantami obiektu byli dwaj wrocławscy architekci Richard Gaze i Alfred Böttcher.

Cmentarz żydowski z końca XVIII wieku przy ulicy Katowickiej – zlokalizowany na północny wschód od centrum miasta, nieopodal cmentarza katolickiego przy ulicy Katowickiej, cmentarz żydowski w Kamiennej Górze jest jednym z nielicznych i najlepiej zachowanych kirkutów na Śląsku. Cmentarz jest niezwykle przestrzenny, pozbawiony drzewostanu i pełen światła, w związku z czym nagrobki są bardzo dobrze eksponowane. Macewy pochodzą głównie z XIX wieku i są ustawione w równych rzędach przodem na wschód. Zostały one wykonane przede wszystkim z piaskowca i wiele z nich zachowało się w bardzo dobrym stanie – dominują na nich inskrypcje hebrajskie, które do dziś są czytelne.

Kaplica cmentarna – Kościół pomocniczy pw. Bożego Ciała z końca XVI wieku – kaplica znajduje się przy ul. Katowickiej na starym cmentarzu miejskim. Została wzniesiona w 1560 roku z inicjatywy proboszcza Langnickela, a po przebudowie w 1884 roku nabrała wyraźnych cech neogotyckich. Jest to kościół o jednonawowej dyspozycji przestrzennej z dostawionymi od zachodu prezbiterium, od wschodu i zachodu kruchtami. Charakteryzuje się bryłą ukształtowaną na zasadzie addycji, krytą w części korpusu i prezbiterium dachem dwuspadowym, kruchty wieńczą dachy pulpitowe. Dominantę stanowi górująca nad korpusem sygnaturka. Obok kaplicy, na murze cmentarnym umieszczone są mieszczańskie płyty epitafijne. W 2009 roku Parafia pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła przy wsparciu finansowym Miasta Kamiennej Góry dokonała gruntownej restauracji obiektu.

Mauzoleum ku czci zamordowanych więźniów i jeńców wojennych w filii obozu koncentracyjnego Gross-Rosen oraz w obozach jenieckich – w lipcu 1944 r.znajdujące się na Górze Kościelnej (Parkowej) – w Kamiennej Górze utworzono filię obozu koncentracyjnego o nazwie Arbeitslager Landeshut, czyli Obóz Pracy Kamienna Góra, który podlegał obozowi koncentracyjnemu w Gross-Rosen. Więźniowie zostali ulokowani w południowo-zachodniej części miasta na lewym brzegu Bobru. W obozie, który działał w mieście do zakończenia wojny, przebywało średnio 1.500 – 1.600 więźniów z różnych krajów, głównie Żydów, Polaków i Rosjan, którzy musieli pracować w zakładach przemysłowych, głównie w fabryce łożysk tocznych, kamieniołomach oraz w sztolniach.

 

Kamienica z 1903 r. – obecna siedziba Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

 

 

 

 

Kamienica wybudowana w 1906 r., w której obecnie znajduje się Centrum Kultury – dawna siedziba dyrekcji Śląskich Zakładów Tekstylnych S.A. Methner i Frahne wybudowana w latach 1905 – 1906. Obecnie znajduje się w niej Centrum Kultury, które pełni najważniejszą rolę w kreowaniu życia kulturowego Kamiennej Góry. Zajmuje się organizowaniem wielu imprez cyklicznych oraz prowadzeniem szerokiego wachlarza zajęć, których celem jest rozwijanie talentów oraz pielęgnowanie pasji mieszkańców miasta. Odbywają się tam zajęcia w sekcjach takich jak: zespół Break Dance, klub rękodzieła, klub brydża sportowego, sekcja modelarska czy szkółka szachowa. Przy Centrum Kultury funkcjonuje również Klub Tańca Towarzyskiego „Fraszka”, Zespół Wokalny „Olga” oraz trzy zespoły teatralne – Zespół Teatralny „Burza”, Zespół Teatralny „My” oraz Zespół Teatralny dla dorosłych. Placówka ta w ramach Programu Rządowego na Rzecz Społeczności Romskiej od 2004 r. prowadzi również Dziecięcy Zespół Romski Terne Circhenia. Prowadzona jest także pracowania plastyczna, lekcje gry na gitarze oraz treningi wschodnich sztuk samoobrony.

Dolnośląskie Centrum Rehabilitacji tzw. Sanatorium – Budynki zostały wybudowane w latach 1898 – 1930. Najstarszy budynek (obecny I „A”) został ukończony w roku 1902 i nosił nazwę „Kaiserin Auguste- Victoria Volksheilstatte…” Najmłodszy (obecny pawilon II „A” i „B”) ukończony został około roku 1930 i otrzymał nazwę „Kaiser Wilhelm Kinderheilstätte….”. Po II Wojnie Światowej – aż do roku 1977 obiekty mieściły Państwowe Sanatorium Gruźlicy Kostno- Stawowej.  W roku 1977 rozporządzeniem Min. Zdrowia i Opieki Społecznej Sanatorium straciło swój statut i zostało przekazane w gestię Wojewody Jeleniogórskiego jako ośrodek rehabilitacyjny.

Kamienny obelisk ustawiony na wzgórzu po prawej stronie drogi biegnącej do osiedla Antonówka – Obelisk ustawiony został w 1880 roku na pamiątkę parady wojsk koalicji antynapoleońskiej, która miała miejsce 10 sierpnia 1813 roku. W paradzie uczestniczył car Rosji Aleksander I i król Prus Fryderyk Wilhelm III.

Kamienny obelisk ustawiony na Górze Parkowej – obelisk ustawiony jest na miejscu nieistniejącego cmentarzyka, gdzie pochowano zmarłych, którzy odnieśli rany w bitwach koło Trutnova, rozgrywających się 27 – 28 czerwca 1866 roku. Pomnik został odsłonięty w 1866 roku, a ufundowany został przez ówczesny powiat kamiennogórski. W 2010 r. Miasto Kamienna Góra w ramach projektu „Historia nas łączy – ścieżka edukacyjna do pomnika z 1866 r.” współfinansowanego z Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej 2007 – 2013 Republika Czeska – Rzeczpospolita Polska odrestaurowało pomnik wraz z biegnacą do niego ścieżką.